Renier Meuwissen van BYARBICYCLE stond met zijn prachtige e-bikes op de SocialEnterpriseDays2017. Zoals bij veel sociale ondernemingen is het verhaal achter het product ook prachtig.
We vroegen hem om dit verhaal met ons te delen via het social impact magazine zodat we met dit verhaal andere sociaal ondernemers inspireren om op hun beurt hun dromen waar te maken. De fietsen zijn te koop via onder andere de website van BYARBICYCLE. De foto’s van de fiets tijdens de socialenterprisedays zijn gemaakt door Michiel Ton.

Er was eens….

In 2012 heb ik moeten besluiten om, na 10 jaar, mijn meubelwinkel en ontwerpstudio te sluiten. De omzet en verdiensten waren door de crisis zo terug gelopen dat ons werk meer op een hobby was gaan lijken. Daar betaal je geen hypotheek van of koop je schoolboeken mee voor de kinderen. Het roer moest om en ging om. De volgende stap in mijn carrière werd een hele onverwachte. Gedreven door noodzaak en nieuwsgierigheid nam ik een baan aan op de dagbesteding van een organisatie die zich inzet voor een groep jong volwassenen met een psychiatrische achtergrond.

Het groepje mensen waarmee ik te maken kreeg deed een groot appel op mijn vaderlijke instincten en vanuit die beleving begon ik de dagbesteding voor hen vorm te geven. In plaats van hele dagen door te brengen hangend achter een computerscherm of koffiedrinkend en rokend nam ik ze mee in mijn  belangstellingen.
We maakten tijd voor sport en spel, bezoek aan musea, bos en strand. We lazen kranten en deden  klussen in huis of tuin en ik besteedde tijd aan het onderhoud van hun fietsen. Dat laatste was een noodzaak:
Beschikten deze mensen over een functionerende fiets, dan waren ze in staat hun dagen efficiënt in te richten, op tijd op hun afspraken te komen of niet te veel tijd kwijt te zijn aan zaken zoals (lopend) boodschappen doen. Geld voor reparatie was er niet en zelf een band plakken of een ketting ‘erop leggen’ behoorden niet tot hun mogelijkheden. Was een fiets stuk, dan werd deze zonder pardon ter plekke achtergelaten en begon de voettocht weer.

Wat ik leerde van onze activiteiten tijdens de dagbesteding is dat dit groepje mensen best bereid was om zich in te zetten, waarbij smerige klusjes niet geschuwd werden. Ik leerde ook dat het leuk was om met ze op pad en avontuur te gaan. Ze leken behoefte te hebben aan uitdagingen en een andere vorm van begeleiding. Ze droomden allen van een toekomst waarin werk, huiselijk geluk en vakanties de basis vormden. Werk als basis voor deze toekomst. Hoe herkenbaar!

Het begin van de social enterprise

Met dit besef ben ik gaan nadenken over werk in plaats van dagbesteding en omdat banen voor deze groep van mensen niet voor het oprapen liggen moesten we zelf  werk gaan creëren. Iets gaan maken wat we zouden kunnen verkopen. En een werknemer/werkgever relatie in plaats van een verplichte dagbesteding met een begeleider.

Als eerste was er het idee om kastjes te gaan maken van sloophout. Dit experiment heeft een half uur geduurd en toen was duidelijk dat we iets zouden moeten assembleren. Iets in elkaar zetten dat uit een paar vaste componenten zou bestaan. Zonder dat er ingewikkelde dingen aan zitten die moeten worden afgesteld. Iets maken waar ze trots op zouden kunnen zijn. Iets dat ze zelf ook heel graag zouden willen hebben. Iets dat ze nog wel een tegen zouden kunnen komen waar ze trots op zouden kunnen wijzen en vertellen dat ze dat gemaakt hadden. En al bandenplakkend en kettingen smerend ontstond het idee voor het maken van een fiets.

ByarBicycle

In maart 2013 ben ik voorzichtig begonnen met het schetsen van een fiets. Een fiets waar niets te veel op zou zitten en wat zo geconstrueerd zou zijn dat ik dit met mijn groepje in elkaar zou kunnen zetten. Geen ingewikkelde constructies met tandwielen en kettingen die gespannen en in lijn gezet moesten worden. Of nokjes die met schroefjes vastgezet moesten worden waarop dan een slot of kettingkast met nog meer nokjes en schroefjes gemonteerd zouden moeten worden.  Iets dat zou uitblinken door z’n eenvoud en logische opzet. Waar een bagagerekje een accessoire zou zijn die je op het frame klikt als je ‘m nodig hebt en er weer af haalt als je er klaar mee bent. Geen schroefjes. Maar natuurlijk wel elektrisch! Alleen zou je dat dan niet moeten hoeven zien.

De tekening was snel klaar. Het idee bleek tot de verbeelding te spreken. Tijd om eens met wat mensen uit het fietsenvak te spreken over de kansen van dit project. En dat was ontmoedigend. Het frame zou de krachten niet kunnen opvangen, de ontwikkeling te duur, een cardanas te zwaar en het ontwerp te exotisch. Maar van het ene gesprek kwam het andere, ging de bal rollen en kwam ik in contact met de juiste mensen. In december 2013 besefte ik mij in eens dat ik ooit op mijn eigen ontworpen fiets zou rijden en dat is een ongelooflijk idee.

En nu door!

Een onwaarschijnlijk idee is tot ontwikkeling gekomen. Met een hele grote groep van mensen, allen gedreven door een sociaal hart en geïnteresseerd in dit avontuur hebben we een hele bijzondere fiets gemaakt.

Het resultaat is een hele mooie fiets. Heel licht, innovatief, onderhoudsvriendelijk. Een wendbare en superieure stadsfiets. Een geweldig product om met mijn doelgroep te gaan maken! Je moet niet alleen gek zijn om te denken dat je zomaar een fiets kan gaan maken, je moet ook gek zijn om ‘m in elkaar te zetten!

Ik ben enorm trots op dit resultaat en ik hoop dat we nog erg veel fietsen gaan maken en gaan verkopen.
Wilt u meer weten of de fietsen bekijken? Dat kan altijd, graag een mail via info@byarbicycle.nl

Zoals jullie misschien al via sociale media gezien hebben opent er vlak na de zomer een horecagelegenheid op de begane grond van SIFUtrecht. Het is altijd het idee geweest om ook de stad en haar inwoners te verbinden aan het ecosysteem van sociaal ondernemers die SIFUtrecht sinds de opentstelling in Januari steeds beter weten te vinden. 

De begane grond tijdens de social enterprise days 2017 - foto@michieltonphotgraphy

 

Wij geloven dat horeca de beste manier is om ons pand open te stellen en bezoekers zo te laten kennismaken met alles wat Social Impact Factory te bieden heeft.

 

We hebben enige tijd gezocht naar de best passende partner en die gevonden in de Utrechter met de partners enbiun en Vroeg. We zijn dolblij dat we nu eindelijk de naam van deze Stadsbrasserie en Bar bekend mogen maken en kijken uit naar de samenwerking.

De Utrechter en Social Impact Factory zien sociaal ondernemen beide als het nieuwe normaal en dit maakt de samenwerking een logische stap waar veel moois uit voort kan komen.

Stadsbrasserie en Bar De Utrechter

Op de begane grond van The Social Impact Factory zal deze nieuwe Stadsbrasserie en Bar een unieke plek voor eten, drinken en events in de binnenstad worden.

De keuken van de Utrechter volgt het ritme van de dag met herkenbare gerechten en verrassende smaken. Van ontbijt tot diner, lunch of borrel. De Utrechter kiest haar leveranciers zorgvuldig uit de regio en dat proef je. Normaal sociaal staat er hoog in het vaandel, dat is volgens de Utrechter no-nonsense goed doen voor mens, dier, milieu en de zaak.

De Utrechter omarmt op geheel eigen wijze design, muziek, cultuur en de bewoners van de stad.  Het is een dynamische ontmoetingsplek waar men de hele dag door kan aanschuiven voor iconische gerechten, fijne dranken en toevallige relevante ontmoetingen met behulp van de serendipitymachine. Bij de Utrechter wordt Hedendaags vervlochten met historie, zakelijk met vrije tijd en stadsinvloeden met die van het platteland. De Utrechter faciliteert, prikkelt en is tegelijk volks.

We zullen jullie vanaf deze plek op de hoogte houden van de ontwikkelingen en dit kan ook via www.deutrechter.nl of de Facebookpagina van deUtrechter

 

 

 

 

 

 

Voor ons als team van SIFUtrecht waren de Social Enterprise Days (SED) iets waar we al weken naar toe leefden, maar wat tegelijkertijd ook als een soort spannende vuurdoop van ons pand en het functioneren van onze operatie voelde. Zouden we wel op tijd klaar zijn om al die bezoekers een goede tijd te bezorgen? Als we nu terugkijken naar de Social Enterprise Days zeggen we volmondig JA! Ja wij kunnen dat en sterker nog, we kijken uit naar de volgende grote events die SIFUtrecht als locatie kiezen.

Met dank aan MichielTonPhotography voor de geweldige foto’s!

De vierde editie van de Social Enterprise Days stond in het teken van Kennisdelen, toegang tot kapitaal en versterken van het ecosysteem.

2 volle dagen met 350 deelnemers per dag, tientallen sprekers en brainstorms, een marktplaats verspreid over de hele Social Impact Factory, en vooral een bruisend feest van onverwachte ontmoeting, bijpraten, inspirerende momenten en heerlijk eten & drinken.

Bijzonder is het feit dat het idee voor een hotspot op het gebied van sociaal ondernemerschap waar organisaties en startups, scale ups en grote organisaties elkaar kunnen ontmoeten ontstaan is tijdens de eerste editie van de SED. En nu 3 jaar later is er een mooiere plek dan we ooit hadden durven dromen en is er weer een idee werkelijkheid geworden!

‘Het is erg gaaf om elkaar te helpen en stimuleren en dezelfde gedrevenheid bij anderen te zien’

Corien volgt het incubatieprogramma van Social Impact Factory en we vroegen haar of ze ons meer wil vertellen over haar startup en vooral ook of ze haar ervaringen in het programma met onze community wil delen. Corien is een hele enthousiaste sociaal ondernemer, dus we zijn blij dat zij jullie kan inspireren met haar verhaal.

STICHTING DESIGN FOR HUMANITY

Ik ben Corien te Brummelstroete en werk als programmamanager voor Stichting Design for Humanity. Design for Humanity organiseert de samenwerking van jonge ontwerpers, experts, bedrijven en maatschappelijke organisaties om creatieve, duurzame en innovatieve oplossingen voor sociaal maatschappelijke vraagstukken te ontwikkelen.

De stichting is opgericht in 2016 na de enorm succesvolle Refugee Hackathon tijdens Dutch Design Week 2015, waarbij jonge ontwerpers brainstormden over de vluchtelingencrisis. Daar zijn een aantal mooie projecten uit voortgekomen, waarna besloten werd om dit jaarlijks te herhalen met een wisselend thema.

Ik ben er in de zomer van 2016 bijgekomen: we hebben toen de stichting officieel opgericht en een nieuw programma opgestart: Connected Generations. Tijdens dit jaarprogramma gingen we, wederom samen met creatieve studenten, maar ook met partners zoals het Nationaal Ouderenfonds en Omroep Max, op zoek naar nieuwe oplossingen voor eenzaamheid onder ouderen. De partners droegen de vraagstukken aan, waar ontwerpers mee aan de slag zijn gegaan tijdens een door ons begeleid afstudeerproject. Het jaar is nog niet voorbij, maar we zijn ook alweer gestart met ons nieuwe programma! Designing Democracy wordt op 10 juli afgetrapt in Pakhuis de Zwijger. We gaan in gesprek met organisaties met democratische vraagstukken en alvast een beetje experimenteren met het toepassen van design thinking daarop. Dit allemaal weer in aanloop naar de Dutch Design Week, waar we niet alleen weer gaan brainstormen, maar ook exposeren wat we het afgelopen jaar hebben bereikt. Kortom, er gebeurt een hoop en never a dull moment!

INCUBATIEPROGRAMMA SOCIAL IMPACT FACTORY

Ik ben het incubatieprogramma van de Social Impact Factory gaan volgen om me meer te ontwikkelen als sociaal ondernemer en het geleerde direct in de praktijk te brengen bij Design for Humanity. Ik vind het tot nu toe erg leerzaam en leuk om met mede social ondernemers te werken.
Het is erg gaaf om elkaar te helpen en stimuleren en dezelfde gedrevenheid bij anderen te zien. We hebben sessies gehad over onder andere business models en persoonlijk leiderschap en er staan ons nog workshops te wachten over bijvoorbeeld financing en communicatie & PR. Ook hebben we wekelijks contact met onze coach, wat enorm fijn is om even te sparren of stoom af te blazen.
De komende jaren hoop ik dat we met Design for Humanity aan veel mooie maatschappelijke thema’s kunnen werken en echt impact kunnen creëren. Doordat we samenwerken met themapartners bedenken we niet alleen maar mooie ideeën, maar gaan we er ook echt iets mee doen. Ik vind het vooral mooi dat we zoveel verschillende partijen (studenten, maatschappelijke organisaties, scholen, overheden en bedrijven) bij elkaar brengen en dat iedereen  met zijn eigen talent of expertise kan bijdragen. Mijn uiteindelijke droom is dat Design for Humanity uitgroeit tot een platform voor sociale innovatie, niet alleen in Nederland, maar ook daarbuiten.
Meer info: www.designforhumanity.nl
Info over de kick-off: https://dezwijger.nl/programma/designing-democracy

StarFish is al enige tijd Friend van SIFUtrecht. Starfish houdt zich bezig met nieuwe manieren van organiseren. Op 16 juni vindt een kennisdag plaats in SIFUtrecht waarvoor je je hier kunt aanmelden.

“Er was eens een tijd waarin mensen zelfstandig produceerden, zelfstandig beoordeelden met wie er werd samengewerkt en zelfstandig bepaalden hoe en met wie er werd onderhandeld.” 

Dit klinkt als een goed begin van een sprookje, het sprookje waarin de ideale netwerkeconomie als moraal naar boven komt.

Industriële revolutie

Maar het ontstaan van de industriële revolutie maakte abrupt een einde aan deze moraal. In de negentiende eeuw ontstonden de eerste grote arbeidsorganisaties. De enige praktische ervaring die men tot dat moment had met grootschalige organisaties, was met de kerk en het leger. Beide hebben dan ook model gestaan voor veel van onze huidige bedrijven (Wierdsma en Swieringa, 2011).

Nooit eerder werd er op zo’n grote schaal en met zo veel werknemers gezamenlijk werk verricht. Vanuit eigenaarschap werd vanuit de top rechtstreeks leiding gegeven aan de uitvoerende medewerkers. Onder de invloed van toenemende economische groei bleek dat interne coördinatie in organisaties zelf steeds voordeliger werd. Dit werd vormgegeven door het management te innoveren en hiërarchie hierin, in de vorm van top-, midden-, en lager management, te organiseren (Bosch, 1995). De sterke hiërarchische aansturing moest leiden tot een zo groot mogelijke technische efficiëntie en bestuurlijke beheersing. Dit industriële kapitalisme bracht nieuwe rituelen en omgangsvormen met zich mee. Van onderlinge interactie tussen mensen zoals die buiten de fabrieken heel gebruikelijk was, was binnen de fabrieken veel minder sprake. Door mechanische werkroutines namen deze interacties steeds verder af (Sennet, 2009).

Human Relations

Gelukkig kwam toen, in de dertiger jaren van de 20e eeuw, de human relationsbenadering opzetten voor een meer mensgerichte kijk op werk. Dit klinkt sympathiek, maar de hiërarchische principes van het systeem bleven in tact (Wierdsma en Swieringa, 2011).

Nieuwe organisatievormen in de jaren ‘70

Vanaf de jaren zeventig veranderde de omgeving van organisaties. Markten werden complexer, klanten veeleisender en medewerkers mondiger. Er ontpopten zich veel nieuwe organisatievormen die gebaseerd waren op neo-liberalistische stromingen en laissez faire. Allemaal met de mooie intentie om medewerkers de ruimte te geven voor eigen ontwikkeling. Toch hebben de meesten hiervan het niet gered. Het ontbreken van ondersteunende structuren, het gebrek aan informatie- en communicatiemiddelen en de crisis in de jaren tachtig riepen de goede bedoelingen een halt toe.

Vierde industriële revolutie

In de wereld van nu ziet het World Economic Forum (W.E.F., 2016) een tijdperk opkomen dat gezien wordt als de vierde industriële revolutie. Onder invloed van globalisering, een toenemende onvoorspelbaarheid en de steeds verder toenemende mogelijkheden van informatie- en communicatietechnologie worden andere eisen gesteld aan het functioneren van organisaties en daarmee ook aan het handelen van medewerkers. Dit vraagt nog dringender naar alternatieve organisatievormen, die zich dan ook rijkelijk aandienen. “Zelforganiserende interactiepatronen van werknemers zullen in hoge mate bepalend zijn voor hun eigen succes en daarmee het succes van de organisatie.” (Groot, Oratie OU, 2010). Toch zijn er ook nu veel zelforganiserende organisatievormen die uitlopen op mislukking en teleurstelling. Hoe kan dit? De beschikbaarheid van ICT is er nu immers wél en de crisis is voorbij. Daarmee komen we op de derde oorzaak van het vermoedelijke falen uit de jaren zeventig: het ontbreken van ondersteunende structuren.

Holacratisch werken

Vele organisaties broeden op een mogelijke oplossing. Er zijn natuurlijk meerdere wegen die naar Rome leiden. Maar over één van deze mogelijkheden zijn wij razend enthousiast. Wij hebben het zelf al in vele organisaties zien werken: Holacracy. Holacracy neemt afscheid van hiërarchische structuren en geeft antwoord op het ontbreken van deze essentiële ondersteunende structuren. Vanuit het principe ‘eerst het werk dan de mensen’ wordt de organisatie op basis van rollen opgebouwd. Net zoals bij het samenstellen van een voetbalteam zijn hierdoor vooraf alle posities helder. Daarna zoek je immers pas de spelers erbij. In het toebedelen van rollen aan medewerkers wordt hen volledige vrijheid en verantwoordelijkheid gegeven om datgene te doen wat nodig is om het doel van de rol te volbrengen. “Als je een rol vervult, verkrijg je de bevoegdheid alle acties te ondernemen die nuttig zijn om je rol tot uiting te brengen.” (Robertson, 2015, p. 90). Alle rollen dragen bij aan het gezamenlijke doel van de organisatie. Deze doelgerichtheid is een essentieel onderdeel van Holacracy.

Medewerkers vervullen vaak meerdere rollen die zijn georganiseerd in verschillende cirkels. Binnen de cirkels is er regelmatig gestandaardiseerd en gedisciplineerd overleg over de voortgang met als doel om obstakels weg te nemen. Dit vraagt van medewerkers verantwoordelijkheid en initiatief maar geeft ook vrijheid en volop ruimte voor ontwikkeling.

De rollen zelf zijn dynamisch en ontstaan wanneer dit bijdraagt aan het doel en vervallen wanneer ze geen waarde meer toevoegen. Zo wordt er permanent niet alleen in maar ook áán de organisatie gewerkt.

Het sterke zelforganiserende karakter van Holacracy geeft medewerkers weer ruimte voor volwassenheid, ontwikkeling en het zelfstandig aangaan van onderlinge interacties zoals dit héél vroeger al heel gebruikelijk was.

Wil je meer weten of wil je eens met ons van gedachte wisselen over wat het werken met holacratische principes jouw organisatie zou kunnen opleveren?

Neem dan gerust contact met ons op (info@starfish21.nl).

Literatuur

Bosch, van den, F.A.J. (1995) Over de toegevoegde waarde van management en managers, Holland Management Review, nr. 45, 9–11.

Groot, N. (2010) Tot Rotterdam zijn jullie een stel-Gedrag en identiteit als pijlers onder verbeterprocessen in organisaties Heerlen: Open Universiteit (Oratie).

Robertson, B. (2015) Holacracy, De nieuwe manier van werken in een snel veranderende wereld, U.S.A., New York: Henry Holt and Company.

Sennett, R. (2009) The Craftsman, U.K., London: Penguin Books.

Wierdsma, A., Swieringa, J. (2011). Lerend organiseren en veranderen Groningen: Noordhoff.

_____________________________________________________________________

Martine van der Steeg MSc Organisatiepsychologie. Martine is mede-eigenaar van Starfish21, een adviesbureau dat organisaties ondersteunt in organisatieontwikkeling.

Sabine Deelen MSc Managementwetenschappen. Sabine studeerde af op het onderwerp Holacracy: ‘Social support in Holacracy’ en is eigenaar van de WerkHut